Ο χώρος μας επηρεάζει διπλά. Αρχικά μας επηρεάζει ως χτισμένο περιβάλλον.Έπειτα μας επηρεάζει ως συνήθεια με την οποία έχουμε μάθει να ζούμε σε αυτό το χτισμένο περιβάλλον. Δεν κληρονομούμε μόνο τον χτισμένο χώρο αλλά μαθαίνουμε και τον τρόπο με τον οποίο οφείλουμε να τον κατοικούμε.
Αυτή η διπλή δέσμευση παράγει μια ταλαιπωρημένη γενιά, που δεν έχει ανακρίνει το χτισμένο περιβάλλον για να δει αν του κάνει ή αν πρέπει να το αλλάξει. Απλά το αντιπαθεί συνολικά. Γι’ αυτό πρέπει να ρωτήσουμε αν συνεχίζουν να υπάρχουν οι υλικοί και κοινωνικοί όροι που επέβαλλαν αυτή την κατασκευή.
Το χτισμένο περιβάλλον δύσκολα μπορούμε να το γκρεμίσουμε. Παρότι η Νερώνεια διάθεση κυριαρχεί στους κύκλους αρχιτεκτόνων, πολιτικών και πολιτών, ο χώρος δύσκολα γκρεμίζεται. Μπορεί να σπάσει ένα τοίχος, να βαφτεί ένας άλλος με ένα γκραφίτι, να καταστραφεί ένα τζάμι ή να καεί ένα κτήριο, αλλά ο συνολικός χώρος και το τοπίο στο οποίο ζούμε δεν μπορεί να κατεδαφιστεί αυτοστιγμεί. Και λόγω της αντοχής του αλλά και εξ’αιτίας του γεγονότος ότι χωρίς τις κοινές εικόνες – οι οποίες αποτυπώνονται στο χτισμένο περιβάλλον.
Αλλά όπως είπαμε η δέσμευση είναι διπλή. Παρ’ότι ο χώρος δεν μπορεί σύνολος να κατεδαφιστεί, μπορεί να παραβιαστεί η συνήθεια με την οποία μάθαμε να τον κατοικούμε. Ένας χώρος δεν είναι μόνο το τσόφλι του, αλλά και τα μικρά, εσωτερικά κατώφλια που χωρίζουν τη ζωή μας σε ιδιωτική, οικογενειακή και δημόσια.
Αν αναγνωρίσουμε και περιγράψουμε λεπτομερώς και με σαφήνεια αυτή τη συνήθεια, είναι πιο εύκολο να την παραβιάσουμε και να την ξαναδημιουργήσουμε με θετικότερους όρους και να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί γύρω μας. Αυτή η παραβίαση της συνήθειας μπορεί να μας βοηθήσει να υπερβούμε τον σκληρόδερμο φλοιό των κτηρίων και να ανιχνεύσουμε τα πλαστικά στοιχεία του.
Ας προσπαθήσουμε να βρούμε την αφαιρεσιμότητα των στοιχείων. Για παράδειγμα, μπορούμε εύκολα να σκεφτούμε ότι ένας τοίχος πέφτει πιο εύκολα από έναν άλλο, και μια πόρτα είναι εύκολο να βγει από τους μεντεσέδες της, απελευθερώντας χώρο, μεταφέροντας ένα κατώφλι πιο εδώ ή πιο κει. Μπορούμε, για παράδειγμα, να αρνηθούμε να έχουμε ιδιωτικές κουζίνες και να φτιάξουμε μια συλλογική κουζίνα ανα όροφο ή ανα πολυκατοικία (kitchenless city). Έπειτα με τους χώρους που απομένουν μπορούμε να πειραματιστούμε.
Μπορούμε να απελευθερώσουμε τη φαντασία που δεσμεύεται από τη συνήθεια και καταλήγει να σαπίζει και να καταλήγει ωμή βία και αντίδραση. Να δούμε τους χώρους μας αλλιώς. Nα για παράδειγμα, αυτή η ομάδα που αποκαλείται “τα πουλιά”, καλεί τον κόσμο των Εξαρχείων να παραχωρήσει τις ταράτσες του σε μουσικούς (τα πουλιά) και να στηθεί ένα ουράνιο ηχοτοπίο. Και με αφορμή αυτό καλούν τους Εξαρχειώτες να οικειοποιηθούν τον χώρο και να φανταστούν τις ταράτσες τους διαφορετικά.
Πρόκειται για πράξεις πολιτικές, συλλογικές και θετικές που μπορούν να ληφθούν από τους ίδιους τους πολίτες. Πρόκειται επίσης για πράξεις που, όπως παραβιάζουν τη συνήθεια με την οποία κατοικούμε τους χώρους, παραβιάζουν και την συνήθεια με την οποία αντιμετωπίζουμε τους πολιτικούς θεσμούς που μας περιβάλλουν και αυτοί ως αναποτελεσματικοί χώροι.
Αντί να περιμένουμε από αργοκίνητους πολιτικούς θεσμούς που δεσμεύουν ολοκληρωτικά την πολιτική μας φαντασία, μπορούμε εμείς οι ίδιοι να αναλάβουμε από κοινού δράση, ώστε με αφορμή την θετική μας παραβίαση του χώρου που στεγάζει την καθημερινή ζωή – και της ίδιας αυτής της ζωής που εντός άλλου χώρου αλλάζει – να διευρύνουμε το ποιητικό μας ρεπερτόριο και να αποκτήσουμε μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση.
Συζήτα μαζί μου για την πολυκατοικία σe twitter & insta & medium